سال 102 هجری قمریسال ۱۰۲ هجری قمری، دومین سال از قرن ۲ قمری و مصادف با سال ۹۹ هجری شمسی است. در این سال رویدادها و وقایع نظامی و غیرنظامی مختلفی در جهان اسلام رخ داد، مانند: ترور یزید بن ابی‌مسلم ثقفی، والی افریقیه توسط نگهبانانش، فتوحات و لشکرکشی در سرزمین روم، ماوراءالنهر و اسپانیاـ‌اندلس و درگذشت برخی از شخصیت‌های مشهور مانند یزید بن مهلب و.... . ۱ - رویدادها• یزید بن ابی‌مسلم ثقفی، والی افریقیه توسط نگهبانانش ترور شد و مردم قیروان مجدداً، محمد بن یزید را به جای وی برگزیدند. • سمح بن مالک، امیر اندلس در نبرد فرانک‌ها کشته شد. نیروهای وی سردار عبدالرحمان غافقی را به امارت اندلس و فرماندهی خود برگزیدند. • نصب ثابت نهروانی به ولایت آذربایجان. • مبلغان و داعیان بنی‌عباس در هیئت بازرگانان در خراسان و نواحی پیرامون آن پراکنده شدند. ۲ - وقایع نظامیفتوحات و لشکرکشی در سرزمین روم، ماوراءالنهر و اسپانیاـ‌اندلس: • عمر بن هبیره، امیر ناحیه جزیره از سمت ارمنستان به روم هجوم برد و ضمن پیروزی، غنیمت‌ها و اسرای زیادی را به همراه آورد. • ائتلاف ترک‌ها در ناحیه ماوراءالنهر علیه عرب‌ها و هجوم مسیّب بن بشر ریاحی به آنان و به عقب راندن آنها. • شکست سپاهیان عرب به فرماندهی سمح بن مالک در برابر سپاه فرانک‌ها به فرماندهی امیر «اکتیانیا» در نزدیکی شهر «تولوز» در این نبرد سمح بن مالک کشته شد که به دنبال وی، عبدالرحمان غافقی، فرماندهی سپاهیان مسلمان را بر عهده گرفته و آنان را به اندلس بازگرداند. • مسلمة بن عبدالملک، امیر عراق قیام یزید بن مهلب را فرو نشاند و یزید را به قتل رساند و آل مهلب با کشتی از راه بصره به سند گریختند. مسلمه، هلال بن احوز را در راس سپاهی به تعقیب آل مهلب که به سند گریخته بودند اعزام کرد. ابن احوز عده‌ای از آنان را دست‌گیر کرد و نزد مسلمه فرستاد او نیز دست‌گیرشدگان را نزد خلیفه، یزید بن عبدالملک باز گرداند و یزید آنها را کشت. ۳ - درگذشتگان• حبیب بن مهلب. • سمح بن مالک. • طارق بن زیاد. • عبدالملک بن مهلّب. • عبیدالله بن عتبة هذلی. • عدی بن ارطاة. • هلال بن احوز. • یزید بن ابی‌مسلم ثقفی. • یزید بن مهلب. ۴ - منبععبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۲۸۳. |